İşlem sırasında serviks ve vagina büyütülerek görüntülenir ve tüm anormal alanlar tesbit edilir. Eğer kolposkopi yeterli ise (transformasyon zonu tümüyle incelenebiliyor ve lezyonun tüm sınırları görünebiliyorsa) bilhassa en siddetli lezyonu olduğu varsayılan lezyondan başlayarak tüm anormal sahalardan biopsi alınır.
Son 10-15 senelik sürede servikal kanser ile HPV arasındaki ilişkinin netleşmesi ve Bethesda gibi yeni sitolojik yakaşım sistemlerinin ortaya çıkması HPV enfeksiyonlarında ve premalign servikal lezyonların değerlendirilmesinde ister istemez bazı değişikliklere zemin hazırlamıştır.
Dünyadaki en iyi sitolog bile HPV enfeksiyonu ile hafif displazi arasındaki farkı söyleyemez. Ayrıca hangi tür HPV değişikliği veya displazinin progresyon göstereceği söylenemez. Ancak klinisyenler hafif displazi ile HPV doku tanısında farklı tedavi yaklaşımları uygulamaktadırlar. Birincisinde ablatif veya eksizyonel yöntemler tercih edilirken ikincisi genellikle izlenmektedir. Ama aslında bu yaklaşımlardan hangisi daha doğrudur. Gerçekten bilmemekteyiz.

Aşamalar:

Hasta bilgilendirmeli ve yazılı onay alınmalıdır.
Litotomi pozisyonunda hazırlanmalı
Dış genital organların gözlenmesi
Spekulum takılması
Pap smear (sitoloji)
Kolposkopla ilk bakış
% 3-5 ük asetik asitin kollum yüzeyine tatbiki (gerekirse tekrarlanır)
Ayrıntılı kolposkopik muayene
Schiller testi (Lugol solusyonu ile)
Direkt biopsi ve ESK (~ eksternal osdan 2 cm derinliğe kadar)
Hemostaz (Monsel solusyonu veya gümüş nitratla)
Dokümantasyon
Tavsiyeler